skrót tekstu na wtorek 23.03

NIEMOWLĘ

Mózg
W chwili narodzin dziecko najlepiej ma rozwinięte śródmózgowie i rdzeń przedłużony- te części regulują funkcje życiowe. Najsłabiej rozwinięta jest kora mózgowa, pofałdowana istota szara (spostrzeganie, ruchy ciała, myślenie, mowa).
Dwa podstawowe typy komórek: neurony i kom. glejowe. W chwili narodzin pomiędzy neuronami zaczęły się już tworzyć połączenia zwane synapsami. Proces ich rozwoju nazywa się synaptogenezą. Odbywa się skokowo (czterokrotne zwiększenie masy mózgu w okresie pierwszych czterech lat).
Synaptogeneza pociąga za sobą proces przycinania –usuwania zbędnych połączeń (synaps). Cykl ten trwa przez całe życie, a ponieważ niemowlę ma więcej połączeń niż dorosły, łatwiej znosi różne szkodliwe oddziaływania na mózg (niedożywienie, urazy głowy). Zdolność mózgu do zmiany pod wpływem doświadczenia nazywa się plastycznością.
Zasada „używaj, bo stracisz”- dziecko dorastające w urozmaiconym środowisku i rozwijające się intelektualnie, zachowa większą ilość synaps, niż dziecko, któremu brak stymulacji.
Mielinizacja- proces rozwoju układu nerwowego polegający na stopniowym pokrywaniu się aksonów osłonką z substancji zwanej mieliną, która izoluje poszczególne aksony i wspomaga przewodnictwo elektryczne nerwów. Najszybciej postępuje w pierwszych dwóch latach życia niemowlęcia, ale nie zanika i trwa przez okres dzieciństwa. Mielinizacja układu siatkowego trwa o wiele dłużej i kończy się dopiero po dwudziestym roku życia (!).

Odruchy i stany aktywności
Odruchy przystosowawcze- pomagają przetrwać, zanikają (no. Odruch ssania przedmiotów), lub pozostają na całe życie (odruch cofania się przed źródłem bólu).
Odruchy prymitywne- (sterują nimi prymitywniejsze części mózgu), np. odruch Moro- dziecko przestraszone odrzuca ręce w bok i wygina plecy w łuk, odruch Babińskiego- dziecko pogłaskane pod podeszwą prostuje paluszki stopy, a potem je podkurcza. Zanikają między 6 a 8 miesiącem życia.
Stany świadomości- rożne stany snu i czuwania u niemowląt: od głębokiego snu, przez sen lżejszy, po czujne wybudzenie.- cykl ten powtarza się mniej więcej, co 2 godziny.
Noworodki przesypiają 80% czasu, tyle samo w dzień, co w nocy. Około 8 tygodnia zaczynają przejawiać oznaki przystosowania rytmu dobowego. Do 6 miesięcy po narodzeniu, dzieci śpią nadal trochę więcej, niż 14 godzin na dobę, jednak sen ten jest usystematyzowany.
Dzieci mają różne sposoby płaczu w zależności od przyczyny płaczu.
U 15-20% dzieci występuje kolka, czyli zaburzenia przejawiające się m.in. codziennymi napadami płaczu trwającymi w sumie trzy lub więcej godzin. Kolka pojawia się ok. 2 tygodnia, a zanika samoistnie po trzech, czterech miesiącach. Lekarze nie znają przyczyn jej powstawania.

Rozwój układów organizmu i zdolności ruchowych
Kości
W okresie niemowlęcym zmienia się ich wielkość, ilość i skład. Proces twardnienia kości, nazywany kostnieniem, postępuje równomiernie od ostatnich tygodni życia płodowego do okresu dojrzewania.
Mięśnie
Wszystkie włókna mięśniowe istnieją już w momencie narodzin, choć początkowo są małe i zawierają duże ilości wody i tłuszczu w stosunku do masy mięśniowej, (co stabilizuje się w okresie pierwszego roku życia niemowlęcia).

Płuca i serce
Poprawa wydolności płuc i rosnąca siła mięśnia sercowego, dają dwulatkowi w porównaniu z noworodkiem większą wytrzymałość, zdolność podtrzymywania aktywności.
Zdolności ruchowe
Szybki rozwój czynności ruchowych w pierwszych dwóch latach życia. Podział tych zdolności na 3 grupy: -lokomocyjne- m.in. umiejętność pełzania
-nielokomocyjne- takie jak: ruchy głowy, odbiór bodźców zmysłowych
-manipulacyjne- umożliwiające wykonywanie ruchów precyzyjnych
(np. układanie klocków)
Objaśnienie rozwoju zdolności ruchowych
Doświadczenie ma wpływa na rozwój ruchowy.- ograniczenie swobody ruchów niemowlęcia spowalnia nabywanie sprawności motorycznej.
Różnice płciowe
Zarówno w okresie prenatalnym, jak w niemowlęcym, dziewczynki wyprzedzają chłopców w pewnych aspektach dojrzałości fizycznej ;) u dziewczynek np. wcześniej wyodrębniają się kości nadgarstka. Chłopcy są natomiast bardziej aktywni fizycznie.

Zdrowie i sprawność
Odżywianie
Specjaliści uznali, że karmienie piersią jest znacznie korzystniejsze, niż karmienie butelką. Mleko matki przyczynia się do zwiększania masy ciała i wielkości dziecka, stymuluje lepsze funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wcześniaki natomiast wymagają uzupełniania pokarmu odp. aminokwasami i tłuszczami, które w organizmie niemowląt urodzonych w terminie są wytwarzane samoistnie.
Niekiedy karmienie piersią jest niewskazane z uwagi na pozostałości narkotyków lub leków w organizmie matki.
Az do 4, a nawet 6 miesiąca dziecko potrzebuje tylko pokarmu matki lub sztucznej odzywki w połączeniu z odpowiednimi dodatkami. Dzieci wegetarianek powinny być odżywaine dodatkowo Wit. B12.
Niedożywienie: -z powodu braku makroskładników- spowodowane zbyt małą kalorycznościa
pokarmu i stanowi na świecie główną przyczynę śmierci dzieci pon. 5 roku
życia. Niedożywienie typu marasmus- masa ciała o 60% niższa od normy
danego wieku, często trwałe uszkodzenia neurologiczne; niedożywienie
typu kwashiorkor- mała zawartość białka w pokarmie, szczególnie w
krajach, gdzie dzieci zbyt wcześnie przestawia się na pokarm
niskobiałkowy, także rożnego rodzaju schorzenia i trwale uszkodzenie
mózgu.
-z powodu braku mikroskładników- brak pewnych witamin i/lub minerałów,
prowadzi do niedokrwistości z powodu braku żelaza, może zakłócać rozwój
społeczny i rozwój mowy u dziecka.
Opieka medyczna i uodparnianie
Oprócz rutynowych kontrolnych badań lekarskich, niemowlęta wymagają szczepień przeciwko różnym chorobom.
Choroby pierwszych dwóch lat
W USA statystycznie kazde dziecko w ciągu pierwszego roku życia ulega chorobom układu oddechowego. Zauważono, że dzieci, które w okresie niemowlęcym chorowały na przewlekłe zapalenia uszu, w wieku szkolnym częściej od swoich rówieśników przejawiają trudności w nauce i niedorozwój mowy.

Śmiertelność niemowląt
- to śmierć w pierwszym roku życia.
Zespół nagłej śmierci niemowląt SIDS- nagła i niespodziewana śmierć pozornie zdrowego dziecka. Częściej na SIDS umierają dzieci, u których wcześniej występował bezdech, czyli krótkie okresy wstrzymania czynności oddechowej, częściej SIDS zdarza się tez u niemowląt śpiących na brzuszku, na miękkich materacach, poduszkach lub kołdrach. Inną ważną przyczyną jest palenie tytoniu przez matkę w czasie ciąży, albo przez kogokolwiek w obecności dziecka. U dzieci z grupy wysokiego ryzyka SIDS zauważa się wolniejszy postęp mielinizacji.
Śmiertelność niemowląt w różnych grupach etnicznych
Najmniejszą śmiertelność wskazano u niemowląt pochodzenia azjatyckiego (rocznie 5 na 1000); największą wśród Indian (8,7 na 1000), rdzennych Hawajczyków (9 na 1000) i czarnoskórych Amerykanów (13,7 na 1000). Za główną przyczynę różnic uznaje się ogólnie gorszą sytuację ekonomiczną, jednak czynniki te są wyraźnie złożone.

Sprawności sensoryczne
Wzrok
Ostrość wzroku
Normą ostrości wzroku u dorosłych jest miara 5/5 (przedmiot znajduje się w odległości 5 m i widziany jest z odległości 5 m- im większa druga liczba, tym ostrość wzroku słabsza). Po urodzeniu ostrość wzroku wynosi od 5/50, do 5/100, ale w przeciągu roku znacznie poprawia się w wyniku synaptogenezy, przycinania synaps i mielinizacji. Większość dzieci osiąga poziom 5/5 około drugiego roku życia.
Śledzenie wzrokiem przedmiotu w polu widzenia
Przed ukończeniem drugiego miesiąca dziecko potrafi tylko przez krótki czas wodzić oczami za bardzo wolno poruszającym się przedmiotem, ale do 10 tygodnia nabywa pod tym względem dużej sprawności.
Widzenie kolorów
Podobno już w wieku 1 miesiąca w oku noworodka działają receptory (czopki) odpowiedzialne za widzenie barwy czerwonej i zielonej, prawdopodobnie nie brakuje też receptorów odbierających barwę niebieską. Zdolność widzenia w pierwszych tygodniach życia jest prawie taka sama jak u dorosłych.
Słuch i inne zmysły
Ostrość słuchu
Słuch rozwija się aż do wieku młodzieńczego. Ogólnie noworodki słyszą równie dobrze jak dorośli, tylko wysokie dźwięki odbierane są słabiej.
Lokalizacja źródła dźwięku
Zdolność obecna od urodzenia, ale poprawiająca się z wiekiem. Dźwięki trafiają do jednego ucha szybciej, niż do drugiego, co pozwala umiejscowić źródło dźwięku. W przypadku, gdy dźwięk dochodzi do uszu równomiernie, pozostają dwie opcje- źródło dźwięku znajduje się z przodu lub z tyłu.
Węch i smak
Oba zmysły są ze sobą ściśle związane. U noworodków zauważa się różne reakcje na 4 podstawowe smaki: słodki, gorzki, kwaśny i słony. Już po tygodniu od narodzin dziecko spostrzega różnicę wśród zapachów tak złożonych jak woń ciała człowieka (zwłaszcza matki).
Odczuwanie dotyku i ruchu
Zdolność ta jest najlepiej rozwinięta u niemowląt. Wydają się szczególnie wrażliwe na dotyk ust, twarzy, dłoni, stóp oraz brzucha.

Sprawności percepcyjne
Objaśnienie rozwoju percepcyjnego
Natywizm- pogląd, że zdolności percepcyjne są wrodzone, noworodek zdaje się posługiwać wrodzonymi „regułami” rozróżniania, a fakt, że mogą się one zmieniać przemawia także za wyjaśnieniem natywistycznym, gdyż zmiany zachodzące podczas procesu uczenia się, zwykle postępują wolniej.
Empiryzm- pogląd, że zdolności percepcyjne są wyuczone; pewien minimalny poziom doświadczenia jest niezbędny dla rozwoju percepcyjnego.
Integracja stanowiska natywistycznego i empirycznego
Dziecko od pierwszych dni lub tygodni życia rozpoznaje za pomocą wzroku osoby i przedmioty. Od doświadczenia natomiast, zależy, kogo i co niemowlę nauczy się rozpoznawać, oraz ile obiektów będzie potrafiło zidentyfikować.
Badanie rozwoju poznawczego
Metody badań na noworodkach: -techniką preferencji- (R. Fantz) pokazywanie dziecku dwóch obrazków lub przedmiotów i sprawdzanie, jak długo patrzy na każdy z nich. Gdy widząc tą sama parę przedmiotów, regularnie patrzy dłużej na jeden z nich, świadczy to o dostrzeganiu różnic, oraz wskazuje, że jakaś cecha przedmiotu przykuwa uwagę dziecka.
-zjawisko habituacji- przyzwyczajanie się do bodźca, oraz dyshabituacji, czyli reagowanie na bodziec znany tak, jakby był nowy;
-warunkowanie instrumentalne.
Patrzenie
Spostrzeganie głębi
W ocenieniu głębi pomagają 3 typy informacji: wskazówki obuoczne- im przedmiot bliżej, tym większa różnica obrazu w którymś oku; wskazówki jednooczne- wskazówki obrazowe docierające tylko do jednego oka (interpozycja, gdy przedmioty się zasłaniają; perspektywa liniowa); wskazówki kinetyczne- (paralaksa ruchowa) bliższe obiekty zdają się pokonywać większy dystans w danym czasie, niż obiekty dalsze.
Doświadczenie E.Gibson i R.Walk- przyrząd zwany urwiskiem wzrokowym.
Na co dzieci patrzą
Niemowlęta wolą twarze atrakcyjne, a od pierwszych godzin życia wolą patrzeć na twarz matki, niż na inne. Noworodki nie odróżniają lub nie preferują oglądania twarzy ojca;). Zanim skończą dwa miesiące, na ogół wpatrują się w obrzeża fizjonomii ( podbródek, linia włosów).
Słuchanie
Rozróżnianie dźwięków mowy
Już w pierwszym miesiącu życia, dzieci rozróżniają takie dźwięki mowy jak „pa” i „ba”. Mniej więcej po pół roku niemowlę potrafi rozróżnić wyrazy dwusylabowe, typu „bada”, „baga”…
Okazuje się, że do 6 miesiąca życia, dzieci potrafią precyzyjnie rozróżnić wszystkie kontrasty, jakie występują we wszystkich językach, również te, których, na co dzień nie słyszą 9rozrost i przycinanie synaps).
Rozróżnianie ludzkich głosów
Noworodki odróżniają głos matki od innych. Upodobanie do głosu matki zdaje się kształtować już w życiu płodowym.
Rozpoznawanie innych serii dźwięków
Półroczne dzieci już słuchają melodii i rozpoznają układy dźwięków. Noworodki umieją rozpoznawać różne kategorie piosenek i odróżniać w odtwarzanych nagraniach, czy osoba dorosła śpiewa dla dziecka, dla dorosłego, czy bez słuchaczy.

Łączenie informacji odbieranych przez różne zmysły
Koordynacja intermodalna- ma duże znaczenie w uczeniu się w wieku niemowlęcym; koordynacja informacji z dwóch lub więcej zmysłów, np. gdy niemowlę rozpoznaje, jakie ruchy ust są skojarzone z jakimi dźwiękami;
Transfer intermodalny- przenoszenie informacji odbieranych jednym zmysłem na inny zmysł, np. rozpoznawanie po dotyku widzianej wcześniej zabawki, która dotąd nie była dotykana.

żeby nie było, że się nie uczę;p oto wspaniały, własnoręcznie pisany w sobotę rano;D skrót obrzydliwie długiego tekstu z psycho logii.D pzdr

Post został pochwalony 1 raz

Ostatnio zmieniony przez patryszya dnia Sob 13:51, 20 Mar 2010, w całości zmieniany 1 raz